Bu hafta Arap medyasında gündemin en kıymetli mevzularından biri elbet Türkiye’ydi. Bir yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile el sıkışması ve Suriye Devlet Lideri Beşar Esad ile görüşebileceğini açıklaması, öteki yandan Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) ve Suriye’nin kuzeyine yönelik başlattığı Pençe Kılıç Operasyonu’nun yankıları Arap basınında geniş yer buldu.
Erdoğan’ın Dünya Kupası’nın açılışı için gittiği Katar’ın başşehri Doha’da Katar Şeyhi’nin aracılık etmesiyle Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile el sıkışması, birçok muharrir tarafından devletler ortasındaki ilgilerde olağan bir durum olarak değerlendirilirken, kimi müellifler bu durumu Erdoğan’ın ‘dış politikadaki pragmatik tutumu’ olarak açıkladı. Türkiye’yi yakından takip eden Lübnanlı akademisyen Muhammed Nureddin ise, Erdoğan’ın 2019 İstanbul seçimlerinden evvel “Ya Binali Yıldırım, ya Sisi” çıkışını hatırlattı.
‘ESAD’IN SESSİZLİĞİ’
Sisi ile el sıkışılmasından sonra Erdoğan’ın görüşme mümkünlüğünü lisana getirdiği Esad’ın bahisle ilgili sessizliği ise dikkat çekiyor. İran ve Suriye’ye yakın bir yayın çizgisindeki Rai Al Youm gazetesinin başyazarı Abdulbari Atvan da, haftanın son köşe yazısında bu mevzuya dikkat çekti.
Atvan’a nazaran birtakım iç sıkıntılardan ötürü Erdoğan’ın Mısır ve Suriye ile ilgileri olağanlaştırma konusunda ivedisi var fakat birebir durum Suriye ve Mısır için geçerli değil. Atvan, Suriye ve Mısır’ın telâşlı davranmamasını ise ‘haziranda yapılması planlanan seçim sonuçlarını beklemeyi tercih etmiş olabilecekleri’ ihtimaliyle açıklıyor.
‘ŞU AN EN MUTLUSU İMAMOĞLU’
“İstanbul Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu şu an tahminen de Türkiye’nin en memnun insanlarından biridir. 31 Mart 2019’da yapılan belediye seçimlerine İstanbul’da muhalefetin adayı olarak girdi. İktidarın adayı ise eski Başbakan Binali Yıldırım’dı. Seçim sonuçları, muhalefet adayının 30 bin oy farkla önde olduğunu gösterdi. Lakin Adalet ve Kalkınma Partisi sonuçları hazmetmedi ve itiraz etmeye karar verdi. Oyların tekrar sayılmasıyla İmamoğlu 13 bin oy farkla yeniden öndeydi. Lakin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin en kıymetli belediyesini kaybetmeye dayanamadı. Partisi bu kere seçimlerin iptali için başvurdu ve istediğini aldı. Seçimler 23 Haziran 2019’da tekrarlandı ve İmamoğlu bu sefer 800 bin oy farkla kazandı. Bu vesileyle Erdoğan’ın seçmene ‘Abdülfettah El Sisi veya Binali Yıldırım’ halindeki davetini hatırlatmak gerekiyor.
Erdoğan ve Sisi’nin Doha’da el sıkışmasının fotoğraflarının yayınlanmasının akabinde Türkler, ‘Darbeci Sisi, firavundan nasıl dosta dönüştü’ sorusunu sormaya başladılar. Devletler ve önderler ortasında siyasette düşmanlıklar ve dostluklar garipsenecek durumlar değil. Siyasette hiçbir şey devamlı değildir. Lakin bu durum Türkiye Cumhurbaşkanı’nın pragmatik olduğunu açıklamak için yeterli değil. Dokuz yılı aşkın bir süredir devam eden Sisi düşmanlığı, Türkiye’nin bilhassa Doğu Akdeniz’deki çıkarlarına ve Körfez ülkeleriyle ilişkilerine ciddi zararlar verdikten sonra bir çırpıda geçiştirilemez. Buradan hareketle Türk muhalefet basını, Adalet ve Kalkınma Partisi lider ve yetkililerinin geçtiğimiz yıllarda bu konuyla ilgili söylediklerini hatırlatmaya başladı.” (Muhammed Nureddin / Lübnan El Akhbar Gazetesi)
‘MISIR VE SURİYE CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNİ Mİ BEKLİYOR?’
“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hafta geçmeden Suriye Devlet Lideri Beşar Esad ile görüşme isteğini lisana getiriyor. Ve Katar’ın başşehri Doha’da Dünya Kupası’nın açılışı sırasında Mısırlı mevkidaşı Sisi ile el sıkışmasının iki ülke ortasındaki bağların daha da olağanlaşmasına yönelik pratik adımlara dönüşmesini dört gözle bekliyor.
Dikkat alımlı olan nokta, gerek Suriye Devlet Lideri ile bir tepede görüşme gerekse de Mısır ile münasebetlerin olağanlaştırılması istikametindeki açıklamalar Türkiye tarafından geliyor. Başka yandan ise Suriye Cumhurbaşkanı Esad sessizliğini korurken, Mısır tarafı da iki ülke ortasındaki alakaların derinliğine vurgu yapan genel açıklamalarla yetiniyor.
Bu bahisteki gelişmelere bakarak anlatmaya çalıştığımız konu, birtakım iç sıkıntılardan ötürü Erdoğan’ın komşusu Suriye ve Mısırlı eski hasmıyla münasebetleri olağanlaştırmak konusunda ivedisi var. Lakin Mısır ve Suriye tarafları buna misal bir tavır içinde görünmüyor. Tahminen de işi vakte yayarak gelecek haziran ayında yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin sonuçlarını görmek istiyorlar. Çünkü kamuoyu araştırmalarının birçok, Türkiye Cumhurbaşkanı ve liderliğini yaptığı Adalet Kalkınma Partisi’nin halk desteğinde düşüşe geçtiğinden ve altı partiden oluşan muhalefet koalisyonunun iktidara gelme olasılığından bahsediyor.” (Abdulbari Atwan / Rai Al Youm Gazetesi – Başyazar)
Ortadoğu Stadyumu (İmad Haccac ) Kaynak: El Arabi El Cedid Gazetesi(Topun yanında yer alan yazı: Arap Milleti)
‘FUTBOL DİPLOMASİSİNİN BAŞARISI’
“Bütün diplomasi kanallarının başarısız olduğu konuda futbol diplomasisi başarılı oldu ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ilk defa olmak üzere bir araya getirdi.
Katar’da düzenlenen Dünya Kupası’nın resmi açılışının yapıldığı Doha’daki Al-Bayt Stadyumu’nun ilk sırasındaki izleyicilere dikkat edenler, futbolun, bir araya gelmesi hayal bile edilemeyen liderleri bir araya getirdiğini görmüş oldu.
Diplomasinin bu türü aslında yeni değildir ve en iyi örneği 1970’lerin başında Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerin koptuğu zaman yaşanan ping pong veya masa tenisi diplomasisidir. Sonrasında iki ülke arasında maçlar yapılmaya başlandı. Özellikle Japonya’nın Nagoya kentinde düzenlenen 1971 Dünya Masa Tenisi Şampiyonası’nda Amerikalı Glenn Kwan ile Çinli Zhuang Redong arasındaki maç, eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’ın himayesinde iki ülke ortasındaki münasebetlerin yine kurulmasının mihenk taşı olarak kabul edildi.
Ayrıca bölgedeki birçok Arap hükümetinin yapamadığını, Muhammed Salah isimli bir futbol oyuncusunun Mısır’a ve Araplara nasıl yumuşak bir güç sağladığını daha evvel görmüştük.” (İmadeddin Hüseyin / Mısır El Şuruk Gazetesi)
‘TÜRKİYE’DE BULUNAN İHVAN STRATEJİ DEĞİŞTİRİYOR’
“Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Doha’da 2022 Dünya Kupası’nın açılışında el sıkışmasının ve iki ülke ile arasındaki bağların derinliğine vurgu yapılmasının ardından Türkiye’deki İhvan’da bir tedirginlik baş gösterdi.
İhvan başkanları, stratejilerinde bir değişikliğe gidip, dengelerin değişmesiyle ortaya çıkan uzlaşma ve olağanlaşmanın örgüte rastgele bir ziyan vermesini engellemek için harekete geçme kararı aldılar. Al Arbiya’ya bilgi veren kaynaklar, Türkiye’de örgüte bağlı kuruluş ve irtibatlı şirketlerin Türk makamları tarafından dondurulması ve işleyişinin iptal edilmesinin önüne geçmek için isimlerini değiştirmeye başladıklarını belirttiler. Bunların ortasında Yurtdışındaki Mısırlı Medya Mensupları Derneği ve Kerdasa davasında suçlanan Müslüman Kardeşler başkanı Adel Rashed ve Muhammed Nasr al-Din al-Ghazlani tarafından denetim edilen Mısır topluluğu var.
Bunun yanı sıra ‘Rabia Cemiyeti’ üzere İhvan’ı çağrıştıran dernekler ve Mısır’da İhvan yönetiminin devrilmesini kınayan ‘Darbeye Karşı Milletvekilleri’ ve ‘Darbe Zıddı Öğrenciler’ gibi oluşumların da isimlerinin değiştirilmesini kararlaştırdılar.
Ayrıca Türkiye’de faaliyet gösteren ve İstanbul’dan yayın yapan tüm Müslüman Kardeşler uydu kanallarında ‘darbe’ teriminin kullanılmasının önlenmesi konusunda anlaştılar.” (Al Arabiya. Net)
